Rætt saman í kreppunni

 

Svona talar fólk saman í kreppunni:

Henrý
Ég skil bara ekki þessi afleiðuviðskipti. Hef verið að reyna að lesa mér til um þetta, en þetta er bara torf.

Aðilar gera samning sín í millum með viðskipti í framtíðinni á ákveðinni eign á ákveðinni vöru, óbindandi eða bindandi.

Af því þetta er í framtíðinni þá fer skuldin ekki á fjárhagsreikning fyrirtækisins. En hinsvegar geta menn fengið lánað út á þessar afleiður og þar með styrkt eiginfjárstöðuna?

Getur þú, ef þú skilur, brotið þetta niður í svona „Jón og Gunna kaupa rollur" dæmisögu fyrir mig og hina amlóðana?

Jakobína
Áhætta gengur kaupum og sölum í afleiðuviðskiptum. Áhættukaupandinn græðir áhættugjaldið en tapar því sem nemur tapi áhættugjörningsins ef til taps kemur. Áhættuseljandinn tapar áhættugjaldinu en ef áhættugjörningurinn leiðir taps lendir það ekki á honum en hann fær hins vegar gróðann ef hann er til staðar. Kaupréttarsamningar byggja á þessari hugmyndafræði.

Ari:

Ég ætla að hætta að huxa um markaðinn og fá mér blóðmör

Henrý

Jakobína: Og á að vera hægt að nota áhættutryggingar sem þessar sem veð í lánaviðskiptum?

Fyrst margir af stærri fjárfestum heims, t.d. Warren Buffet, forðuðust að fjárfesta í fyrirtækjum sem áttu í miklum afleiðugjörningum, þá er það mín tilfinning að þarna hafi markaðurinn reynt að blekkja eigið kerfi með pappírsverðmætum sem síðan fuðra upp þegar viðskiptaaðilar fara í þrot.

Annars vil ég enn fá sögu sem byrjar á „Jón og Gunna kaupa rollur"

Jakobína

Menn eiga erfitt með að skilja viðskipti með áhættu.

Hér er rollusamlíking

Jón á tvær rollur en Gunna á tíu rollur og einn hrút. Nú er komið að því að senda rollur á fjöll en jón er áhyggjufullur því hann á jú bara tvær rollur og því mikill skaði fyrir hann ef báðar drepast á fjálli. Hann getur hins vegar tekið því að missa aðra rolluna. Hann semur því við Gunnu. Hún fær aðra rolluna núna með þvi skilyrði að hún bæti honum hina ef hún drepst á fjalli. Jón sendir sínar rollu á fjall í vissu um það að hann fær rolluna til baka og einnig lömbin ef einhver verða.

Henrý

Jakobína: nema Gunna hafi gert þennan sama samning við 100 aðra bændur, og tröll er á fjöllum sem étur allt kvikt. Nú eða ísbjörn.

Jakobína

Já menn hafa spunnið þræði sem þeir hafa hengt sig í og aðra

bori-gor

Henry ég skal reyna, reyndar orðið helv. langt síðan ég læri þessi fræði að einhverju marki.

Framvirkir samningar - Afleiðuviðskipti - Skortsala

Kaupandi og seljandi (megininntakið hér)

Tökum t.d. Olíu sem dæmi hér.. Annars er verið að gera þetta með allan fjandann, meira segja Skuldatryggingaálag banka?

Venjuleg kaup.
Seljandi selur á ákveðnu verði í dag. Kaupandi kaupir á því verði. Markaðsverð dagsins í dag. Þetta er svona normið.

Framvirkir samningar
Kaupandi vill kaupa á ákveðu verði Olíu eftir 8 mánuði. Markaðsverð er 80$ á tunnu. Hann finnur seljanda sem hefur trú á að verð muni lækka á olíu og er tilbúin að selja á 80$ eftir 8 mánuði. Eftir 8 mánuði er markaðsverð á olíu 100$. Kaupandi græðir en seljandi í raun tapar. Ef verðið hafði verið 60$ þá hefði þetta snúist við. Þetta eru bindandi samningar sem verður að standa við.

Afleiðuviðskipti eru af svipuðum toga. Kaupandi er þá að kaupa rétt (Option)til að kaupa á ákveðnu verði í framtíðinni. Hann borgar ákveðið fyrir þennan rétt og ræður hvort hann vill nýta hann í framtíðinni. En hann þarf samt að borga fyrir þennan rétt ákveðið markaðsverð (t.d. 2% af samningum). Sama með seljanda hann er tilbúin að selja í framtíðinni á ákveðnu verði og borgar fyrir þann rétt.

Dæmi um olíu viðskipti. (kannski ekki besta dæmið)

Rekstaraðili ætlar að gera viðskipti með olíu, hann bæði notar sjálfur olíu og selur í sínum daglega rekstri.

Hann vill verja sig fyrir sveiflum á markaði og hefur trú á að verð muni hækka í framtíðinni. Markaðsverð á olíu er 100$

Hann kaupir rétt til að kaupa á 110$ eftir 8 mánuði.
En hann er líka hræddur að ef olíuverð hrynur þá geti hann líka "tapað" Þannig að hann kaupir líka rétt til að selja olíu á 40$.

Verðið eftir 8 mánuði er:

100$, hann nýtir hvorugan réttinn. Tapar tryggingaféinu í afleiðunni.
150$, hann nýtir kaupréttinn á 110 $ og græðir.
20$, hann nýtir söluréttinn á 40$ og græðir.

M.ö.o hann tryggir sig fyrir bæði hækkun og lækkun og borgar fyrir það ákveðið verð.

Með svona afleiðuviðskiptum er hægt að búa til ótrúlega flókin fjármáladæmi. Þetta að ofan er bara sýnidæmi.

Ef þú vilt fræðast nánar um þetta og skoða skoðaðu þá eina stæstu kauphöll á þessu sviði í heiminum.
Chicago Board Options exchange (http://www.cboe.com/)

Jakobína
Í kaupréttarsamningum bankastjóra er það þannig að þeir eiga engar rollur en fá lömb hinna án þess að þurfa að bera neina áhættu sjálfir. Fá afraksturinn af áhættu hinna.

Henrý
bori-gor og Jakobína, þakka ykkur