Sjálfsmynd ráðherrans

Ég heyrði Össur segja í kvöldfréttunum að hann hefði skapandi hugsun.

Vildi bara benda á þetta.

Gott fordæmi fyrir fátæk ríki

Í skítin í boði sjálfstæðisflokks

Þannig var það Bjarni þótt þú sért búinn að gleyma því.

Stórskaðar hagsmuni Íslands

Skapstyggð mín hefur náð athygli heimspressunnar

Norskt dagblað segir frá því í dag að ég sé rasandi út í ráðherrann Kristin Halvorsen.

Athyglisvert að skoða kommentin við fréttina en þeir sem kommentera fordæma flestir harðneskju Halvorsen í garð Íslendinga og benda á að Norðmönnum muni ekkert um að henda fjármunum í 3. heims ríki þar sem fjármunir eru misnotaðir af einræðisherrum. Telja sumir að litarháttur geti ráður um:

Ved å utbetale lånene hjelper du den vanlige Islending. Men som andre her har påpekt, har vel Islendingene feil farge :-((
Du burde stå i skammekroken du, til du innser hvem som er den virkelige dumrianen. (Verst að ég veit ekki hvað dumrianen þýðir) Ég held að ég hafi örugglega ekki sagt að Halvorsen væri dumarin

Samkvæmt fréttum RUV virðast Norðmenn ekki vera of ánægðir með ríkisstjórn Halvorsen.

Eitthvað í fari Þórólfs Matthíassonar vekur einnig athygli heimspressunnar en það virðast þó ekki vera skapbrestir.

En fréttamaður ABC-Nýheter vekur einnig athygli á því hvernig niðurstöður prófessorsins Þórólfs Matthíassonar virðast blása með vindinum:

I Dagens Næringsliv skrev økonomoprofessor Thorolfur Matthiasson at gjelden etter det islandske bankeventyret vil først bli uhåndterlig dersom islandske politikere stemmer nei til den avtalen som er forhandlet frem med Storbritannia og Nederland.

I fjor høst mente samme Matthiasson i Dagsavisen at krisa og IMFs krav om kutt i offentlige utgifter kan føre til masseflukt fra Island.

Ekki gott fyrir fræðimann og ekki gott fyrir háskólann sem hann tengir sig við.

Víðtæk kynning heima og erlendis

Rasandi?

Norskt dagblað ABC-Nyheter

Af rökhæfni prófessora

Hver prófessorinn af öðrum við Hálskóla Íslands gengur nú fram af mér með rökleysum og þvættingi.

Stefán Ólafsson segir á Vísi:

Með þessu veðsettu bankamennirnir íslensku þjóðina alla án þess að láta vita eða spyrja leyfis.

Og Stefán telur að það geri þjóðina ábyrga.

Ef ég og Stefán ættum heima í sömu blokk og ég myndi gera eitthvað í nafni blokkarinnar og veðsetja allar íbúðirnar fyrir því myndi Stefán þá telja að næsta eðlilega skref væri að borga reikninginn sem ég léti senda honum.

Er ekki eitthvað í lögum Háskólans sem bannar mönnum í hans stöðu að fara með þvætting?

Það er eins og samfylkingin verði algjörlega skyni skroppinn í skotgrafahernaði við sjálfstæðismenn sem hún aðstoðaði við að koma þjóðarbúinu á hausin.

Stefán Ólafsson studdi það með gögnum í góðæri sjálfstæðisflokks og samfylkingar að fátækt hefði aldrei verið eins útbreidd á Íslandi.

Vill hann að fátæklingarnir taki á sig núna að greiða skuldir Björgólfs Thors?

Langmesta verðbólgan á EES-svæðinu

Lógík mánaðarins

90% fjármálafyrirtækja vantreysta Íslandi en munu treysta Íslani betur ef það verður skuldugra.

Er það vegna þess að hér verður hægt að fá ódýran vinnukraft og auðlindir fyrir slikk?

"Reykjavik vonast til að Icesave-samningurinn endurreisi traust á efnahagskerfi landsins nærri ári eftir að þrír helstu viðskiptabankar landsins hrundu. En í könnun meðal 60 stærstu fjármálastofnana kemur í ljós hversu djúpt vantraustið er."

Hefur ríkisstjórnin látið sér detta í hug að kanna hver djúpt vantraust almennings á Íslandi er?

Djúpt vantraust

Ögmundur um Icesave

Viðtal við Ögmund Jónasson í Norska dagblaðinu ABC-Nyheter

 

- Halvparten av vårt nasjonalprodukt

- Vi vil gjerne stå bak våre forpliktelser i utlandet. Men visse forpliktelser er av enorm størrelse. Halvparten av vårt nasjonalprodukt står på spill, sier helseminister Jónasson.

- Vi skal betale først om sju år. Hvis den økonomiske utviklingen ellers går godt, vil mer enn femtedelen av våre nasjonale forpliktelser gå til Icesave-forpliktelsene, framholder han..

Michael Hudson í Íslenskri þýðingu

Greining í heild sinni í þýðingu Gunnars Tómassonar

 

Ísland og Lettland geta ekki borgað, og borga því ekki

Michael Hudson

Geta Ísland og Lettland greitt erlendar skuldir fámenns hóps einkavina valdhafa? Evrópusambandið og Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn hafa sagt þeim að umbreyta einkaskuldum í opinberar skuldbindingar og endurgreiða þær með hækkun skatta, niðurskurði ríkisútgjalda og eyðingu sparifjár almennings. 

Reiði fer vaxandi ekki einungis í garð þeirra sem söfnuðu skuldunum - Kaupþing og Landsbanki í gegnum Icesave og einkaaðilar í löndunum við Eystrasalt og í mið-Evrópu sem veðsettu fasteignir og einkavæddar ríkiseignir langt úr hófi fram - heldur líka gagnvart erlendum lánardrottnum sem þrýstu á stjórnvöld að selja banka og aðra helztu innviði hagkerfa til innherja.

Stuðningur við aðildarumsókn Íslands að ESB hefur minnkað í um þriðjung þjóðarinnar og Harmony Center flokkurinn, sem studdur er af stórum hluta rússnesku-mælandi Letta, hefur náð meirihluta í Riga og stefnir í að verða vinsælasti flokkurinn á landsvísu. Í báðum tilfellum hafa mótmæli almennings skapað vaxandi þrýsting á stjórnmálamenn að takmarka skuldabyrði við eðlilega greiðslugetu landanna.

Um helgina skipti þessi þrýstingur sköpum á Alþingi Íslendinga.   Þar varð samkomulag, sem kann að verða frágengið í dag, um skilyrði fyrir verulegum endurgreiðslum til Bretlands og Hollands vegna útborgana þeirra á innistæðum þarlendra eigenda Icesave reikninga.

Mér vitanlega er þetta fyrsta samkomulagið frá þriðja áratug síðustu aldar sem takmarkar afborganir af skuldum við greiðslugetu viðkomandi lands. Greiðslur Íslands takmarkast við 6% af vexti vergrar landsframleiðslu miðað við 2008.  Ef aðgerðir lánardrottna keyra íslenzka hagkerfið niður með óvægnum niðurskurði ríkisútgjalda og skuldaviðjar kynda undir frekari fólksflutninga úr landi, þá verður hagvöxtur enginn og lánardrottnar fá ekkert greitt.

Svipað vandamál kom til umræðu fyrir liðlega 80 árum vegna skaðabótagreiðslna Þýzkalands vegna fyrri heimsstyrjaldar. En margir stjórnmálamenn átta sig enn ekki á því að eitt er að merja út afgang á fjárlögum og annað að geta greitt erlendar skuldir. Hver sem skattheimta stjórnvalda kann að vera þá er vandinn sá að breyta skatttekjum í erlendan gjaldeyri. Eins og John Maynard Keynes útskýrði, ef skuldsett lönd geta ekki aukið útflutning sinn verða greiðslur þeirra að byggjast á lántökum eða eignasölu.  Ísland hefur núna hafnað slíkum eyðileggjandi valkostum.

Greiðslugetu hagkerfis í gjaldeyri er takmörk sett. Hærri skattar þýða ekki að stjórnvöld geti umbreytt auknum skatttekjum í erlendan gjaldeyri. Þessi staðreynd endurspeglast í afstöðu Íslands gagnvart Icesave skuldum, sem áætlað er að nemi helmingi af vergri landsframleiðslu þess. Með þessari afstöðu sinni mun Ísland væntanlega leiða önnur hagkerfi í pendúlssveiflu frá þeirri hugmyndafræði sem telur endurgreiðslu allra skulda vera helga skyldu.  

Fyrir hagkerfi landa sem losnuðu undan stjórn Sovétríkjanna felst vandinn í því að vonir brugðust um að sjálfstæði 1991 hefði í för með sér vestræn lífsgæði.  Þessi lönd jafnt sem Ísland eru enn háð innflutningi. Hnattræna eignabólan fjármagnaði hallann á viðskiptajöfnuði - lántökur í erlendri mynt gegn veði í eignum sem voru skuldlausar þegar löndin urðu sjálfstæð. Nú er bólan sprungin og komið að skuldadögum. Lán streyma ekki lengur til Eystrasaltslanda frá sænskum bönkum, til Ungverjalands frá austurrískum bönkum, eða til Íslands frá Bretlandi og Hollandi. Atvinnuleysi eykst og stjórnvöld skera niður útgjöld til heilbrigðis- og menntamála. Í kjölfarið fer efnahagslegur samdráttur og meðfylgjandi neikvæð eignastaða fjölda fyrirtækja og heimila.

Óvægnar niðurskurðaráætlanir voru algengar í löndum þriðja heims frá 8. til 10. áratugar síðustu aldar, en evrópsk lýðræðisríki hafa takmarkað þolgæði gagnvart slíku verklagi. Eins og málum er nú háttað eru fjölskyldur að missa húsnæði sitt og fólksflutningar úr landi eru vaxandi. Þetta voru ekki fyrirheit nýfrjálshyggjunnar.

Þjóðir spyrja ekki bara hvort greiða eigi skuldir, heldur líka - eins og á Íslandi - hvort hægt sé að greiða þær. Ef það er ekki hægt, þá leiðir tilraun til að greiða þær einungis til frekari efnahagssamdráttar og hindrar lífvænlega þróun hagkerfisins.

Munu Bretland og Holland samþykkja skilyrði Íslands? Keynes varaði við því að tilraun til að knýja fram erlenda skuldagreiðslu umfram greiðslugetu krefðist stjórnarfars á sviði fjárlaga og fjármála sem er þjakandi og óvægið og gæti hvatt til þjóðernissinnaðra viðbragða til að losna undan skuldakröfum erlendra þjóða.  Þetta gerðist á þriðja áratug 20. aldar þegar þýzka hagkerfið var kollkeyrt af harðri hugmyndafræði um ósnertanleika skulda.

Málið varðar praktíska meginreglu: skuld sem er ekki hægt að greiða verður ekki greidd. Spurningin er einungis hvernig slíkar skuldir verða ekki greiddar. Verða þær afskrifaðar að miklu leyti? Eða verður Íslandi, Lettlandi og öðrum skuldsettum löndum steypt í örbirgð til að merja út afgang í tilraun til að komast hjá vanskilum?

Síðarnefndi valkosturinn getur knúið skuldsett lönd til stefnubreytingar. Eva Joly, franski saksóknarinn sem aðstoðar við rannsókn á íslenzka bankahruninu, hefur varað við því að svo gæti farið að Ísland stæði uppi með náttúruauðlindir og mikilvæga staðsetningu sína: „Rússlandi gæti til dæmis fundist það áhugavert." Kjósendur í löndum sem losnuðu undan stjórn Sovétríkjanna gerast æ meira afhuga Evrópu vegna eyðileggjandi hagstjórnarstefnu sem nýtur stuðnings ESB.

Eitthvað verður undan að láta. Mun ósveigjanleg hugmyndafræði víkja fyrir efnahagslegum staðreyndum, eða fer það á hinn veginn?

 

Höfundur er hagfræðiprófessor við University of Missouri

Fleiri fari að dæmi Íslands