Í ánauð vatnsbaróna

Vatnið er eins og andrúmsloftið lífsnauðsynlegt fyrir manninn og óhöndlanlegt. Vatnið er í sífelldri hringrás og því nokkuð erfitt að festa hendur á því eða þinglýsa því.

Spurningin um eignarrétt á vatni er því spurning um völd og afnotarétt. Í Bólivíu tókst postulum nýfrjálshyggjunar að staðfesta einkarétt á rigningunni. 

Fyrir tuttugu árum var nokkuð auðvelt að verða sér út um fisk í soðið sér að kostnaðarlausu eða við lítinn tilkostnað. Þetta var á meðan auðlindin var á forræði þjóðarinnar. Í dag er fiskurinn á Íslandi greiddur sama verði og þar sem hann er hvað dýrastur í heiminum. 

Þetta er þróun sem hefur átt sér stað eftir að auðlindin var einkavædd.

Hversu langt er í það að vatnið verði greitt sama verði og þar sem það er dýrast í heiminum. Postular nýfrjálshyggjunar munu bera við einhverri nýfrjálshyggjukenningu til þess að réttlæta að einkaaðilar græði á því að fólk fái sér vatnssopa. 

Það þarf að stöðva barónana í myrkraverkum þeirra

Hver er framtíðarsýn stjórnvalda?

Váin sem sækir að þjóðinni vegna vatnalaganna hefur lengi blasað við sjá td. hér

 

 

Mótmæla fyrirætlunum um afnám vatnalaga

Athugasemdir

[Ólafur S (IP-tala skráð) 15.6.2010 kl. 12:50]

Það er ekkert að þessum vatnalögum. Er ekki eðlilegt að bændur og aðrir landeigendur eigi það sem er á jörðum þeirra? Villt þú líka eiga grasið sem vex á jörðunum og hirða dúninn og eggin sem finnast á jörðunum? Hvar á að draga mörkin?

Lætin í kringum þessi vatnalög minnir óþægilega á fjaðrafokið kringum fjölmiðlalögun fyrir nokkrum árum síðan. Allir eru voða reiðir yfir enhverju sem enginn veit hvað er.

kv,

[Auðun Gíslason, 15.6.2010 kl. 13:07]

Látum vera þó búskapur hafi sinn gang í landinu.  Ólafur, og fleiri, þarf að gera sér grein fyrir að það eru fleiri en bændur sem eigan jarðirnar.  Hlutafélag, í eigu braskara, bankamanna og fjármagnseigenda, á t.d. ca 400 jarðir af ýmsum stærðum víðsvegar um landið.  Kannski er mönnum það lokuð bók, hvernig komið er fyrir alþýðu manna víða um heim, þar sem auðlindir þjóða, m.a. vatnið, hafa allar, fyrir tilstilli AGS og með aðstoð stjórnmálamanna, komist í eigu fjármagnseigenda og fyrirtækja þeirra!  Áður en þeir tjá sig um vatnalög, og önnur lög er varða auðlindirnar, ættu þeir að afla sér upplýsinga um reynsluna af þessu fyrirkomulagi!

[Jakobína Ingunn Ólafsdóttir, 15.6.2010 kl. 13:10]

Það vissu líka fáir hverjar yrðu afleiðingar á lögleiðingu heimildar til framsals kvóta.

Það vissu líka fáir hvað var í burðarliðnum með makkinu í kringum REI og Geyser Green Energy.

Ég óttast að Suðurnesjamenn eigi eftir að finna fyrir því áður en yfir líkur. 

[Carlos Ferrer (IP-tala skráð) 15.6.2010 kl. 13:12]

Dúnn er lúxus, vatn er það ekki. Bændur "eiga" ekki berin sem vaxa vilt á jörðum þeirra, heldur verða að girða í kringum þau, ef þeir vilja eiga þau fyrir sig. Það er munur á afnota- og eignarétti, Ólafur S. Sama gildir um grasið, á landi bóndans. Til að "eiga" það, verður hann að girða. Aðrir mega nýta það með honum til beitar ef ekki er girt.

Kemur þá að vatninu á landinu og fiskinum í sjónum. Bóndi mátti veiða fisk sem kom að landi hans, róa til að sækja hann og selja, þangað til kvótalög komu og fiskurinn var fenginn öðrum. Ef farið verður með vatnið á sama hátt, má enginn tappa vatni til neins án þess að spyrja eða jafnvel borga fyrir það, af því að það er á landi eigandans. Þvínæst eiga iðnfyrirtækin loftið og mega menga að vild (enda búnir að framselja mengunarkvóta) ... ef þú skilur hvað ég á við.

Lífsnauðsynjar og mannréttindi á ekki að selja, MÁ ekki gera að verslunarvöru.

[Auðun Gíslason, 15.6.2010 kl. 13:23]

Þjóðnýta þarf HS Orku sem fyrst!  Og keyra fyrningarleiðina í gegn!  Það má ekki gefa eftir um eina tommu!

[Jakobína Ingunn Ólafsdóttir, 15.6.2010 kl. 13:26]

Það þarf að afnema framsalsrétt á kvóta. STRAX!

[corvus corax, 15.6.2010 kl. 13:42]

Að sjálfsögðu er það eðlilegt að landeigendur eigi vatnið á meðan það er á landareign þeirra. En áður en það fellur á landareignina og eftir að það rennur þaðan á það ekki að vera lengur eign viðkomandi landeiganda. Á sama hátt og td. rjúpan er í lögsög landeiganda þangað til hún flýgur úr landareigninni og td. á almenning er hún réttmæt veiðieign landeigandans en þegar hún er komin út fyrir landareignina er hún ekki lengur í "eigu" viðkomandi landeiganda. Í framhaldi af þessu er rétt að athuga að ef landeigendur eiga gæðin, t.d. heitt vatn, fisk í vötnum, bráð á landi, reka af sjó, o.s.frv. er sjálfsagt að þeir standi ábyrgir fyrir tjóni sem kann að verða af t.d. flóðum sem verða frá vatninu "þeirra", eldsumbrotum frá landareign þeirra eins og t.d. landeigandans í Kirkjubæ í Vestmannaeyjum. Sá landeigandi ef einhver var ætti því að borga allt tjónið sem hlaust af gosinu 1973.

Að öllu gamni slepptu er sjálfsagt að vatnsauðlind Íslands sem fellur sem regn og snjór sé í sameiginlegri eigu þjóðarinnar rétt eins og andrúmsloftið.

[Árni Gunnarsson, 15.6.2010 kl. 15:56]

Sammála ölum hér nema Ólafi S. Nefndur Ólafur gæti verið sjálfstæðismaður vegna þess að þar á hann hugmyndafræðilegt bakland. Í þeim undarlega klúbbi skilja menn ekki annað en lögmál græðginnar sem þar hefur verið kölluð hugmyndafræði og fengin hin ýmsu aðskiljanleg nöfn.

Engu skiptir þótt við köllum rottuna kanínu. Hún verður rotta eftir sem áður.

[Ómar Bjarki Kristjánsson, 15.6.2010 kl. 16:53]

,,Í Bólivíu tókst postulum nýfrjálshyggjunar að staðfesta einkarétt á rigningunni."

Eg held þeta sé ekki rétt - nema í vissu samhengi.

Eins og td. í USA í þurrum ríkjum, þar er sumsstaðar bannað að safna regnvatni og þá á þeirri forsendu að það muni minnka  rennsli í vatnsból sem notuð eru til að veita vatni til almennings.  Þ.e. ef menn safna regnvatni þá verða þeir að veita því ofan í jörðina aftur ss. til vökvunar og þess háttar.

Veit þó ekki hvernig það er ef vatnsréttindi fylgja jörðum.  Hvort þá fylgi með nýtingarréttur á regnvatni.  Getur alveg verið flókið.

Varðandi Bólivíu þá ber að hafa í huga að fyrir einkavæðinguna var gífurleg spilling varðandi rekstur vatnsveita og fátækari almennigu var oft settur hjá garði.  E hinir betur settu sem voru í réttum klíkum sóðuðu vani o.s.frv.  Þarna ber að hafa í huga að vatn er takmarkað, eins og víða í heiminum.

Jaá, eg er aðeins búinn að skoða þetta - og málið er ekkert eins einfalt og sumir vilja vera láta.  Það voru margir angar og hliðar á þessu.

[Jakobína Ingunn Ólafsdóttir, 15.6.2010 kl. 19:50]

Ómar hvernig getur vatn ekki farið í jörðina aftur. Hafa þeir í USA verið að senda það út í geim?

[Ómar Bjarki Kristjánsson, 16.6.2010 kl. 00:23]

Það er ekkert mál - og þá að sjálfsögðu í því samhengi sem orð mín féllu í.  Til skilningsauka eða auðveldunar þessu viðvíkjandi væri broadly speaking hægt að hafa ýmiskonar vatnsnotkun á íslandi til hliðsjónar. 

En þetta með Bólivíu og meintu banni við söfnun regnvatns - þá segir wiki td. þetta:

,,The broad nature of Law 2029 led many to claim that the government would require a license be obtained for people to collect rainwater from their roofs,^[2] an unenforceable policy" (wikipedia)

Og þá sérðu, að þeir virðast vera að þetta hafi aðeins verið fullyrðingar án undirstöðu.  (Eða eg skil það þannig)

Það breytir því ekki að sumsstaðar er bannað að safna regnvatni ss. í BNA - nema undir vissum skilyrðum eins og eg benti á í upphafi.

Íslendingar skilja illa að það er ekkert allstaðar nóg af vatni og þessvegna getur verið réttlætanlegt að gera ýmsar ráðstafanir til að vatnið nýtist sem flestum.

Jaá, það er nú svo.  Og vita menn hvað mörgum útlendingum finnst merkilegast sem sjá Ísland fyrsa sinn, svo sem firði marga útá landi?  Það er vatnið.  Lækirnir allir sem falla niður hlíðarnar til sjávar.  (Og nei, eg held að þeirra fyrsta hugdetta sé ekki að stela vatninu öllu.  Held ekki.)

[Sumarliði Einar Daðason, 16.6.2010 kl. 10:35]

Allt líf á jörðinni samanstendur að mestu leyti úr vatni. Það verður aldrei hægt að skilgreina með lögum - sérstaklega ekki af stjórnmálamönnum á Íslandi - hvenær viðkomandi á vatn, í hvað formi og hvernig það er geymt.

Til dæmis ef einhver maður slysast að labba yfir landaeign einhvers sem á allt vatn sem fellur er á landaeign hans - má þá landeigandi hirða vatnið úr manneskjunni? Hvað ná eignamörkin hátt upp í loftið og langt niður í jörðina? Við hvaða hitastig er miðað? Hvaða loftþrýsting? Þetta er álíka mikið bull og nefnt er hér að ofan með Bólivíu eða þegar Bretar höfðu einkarétt á ÖLLU salti á Indlandi.

Í raun á enginn eitt eða neitt á jörðinni, ekki einu sinni jarðskika. Við höfum bara afnotarétt á því á meðan við njótum góðs af því að draga andann. Eignarétturinn er í raun bara sáttmáli á milli manna um það hver fær ráða yfir einhverju hverjum tíma. Verði menn of frekir á þessa hluti þá gæti vel verið að meirihlutinn verði ósáttur.

[Jakobína Ingunn Ólafsdóttir, 16.6.2010 kl. 14:24]

Já Sumarliði það er einmitt kjarni málsins. Græðgi í auðlindir leiðir til almennrar fátæktar...og/eða kúgunar....og/eða stríðsástands...

[Benedikt Gunnar Ófeigsson, 17.6.2010 kl. 22:17]

Ómar: Soldið langt síðan ég las um málið en þetta minnir mig að hafi verið atburðarrásin.

Í grófum dráttum fékk dótturfyritæki Bechtel (man ekki nafnið skráð í Evrópu að mig minnir), að kröfu alþjóðabankans, einkaleyfi á vatnsveitu í borginni  Cochabanmba, Bólivíu. Lögin sem voru sett til að tryggja þennan einkarétt voru harðlega gagnrýnd fyrir hversu einkarétturinn gekk langt (meðal annars var hægt að túlka þau þannig að ekki mætti safna regnvatni).

Áður en Becthel fékk þetta einkaleifi voru vatnsveitumál vissulega í ólestri þar sem ekki hafði verið hirt um að tryggja aðgang og leggja lagnir nema til útvaldra. En fátækur almúginn hafði bjargað sér sjálfur með eigin vatnsveitu.

Það var tekið fyrir þessa "fátæktar" vatnsveitu með  einkaréttinum og afleiðingarnar voru meðal annars þær að fáttækt fólk (mjög stór hópur fólks) með vel undir $100 í tekjur þurfti að borg yfir $20 fyrir vatn.

Ég veit ekki hvort reyndi á, hvort safna mætti rigningarvatni, en það var fyrst og fremst þegar fólk stóð frammi fyrir því að velja á milli matar eða vatns að það gerði uppreisn og rak Becthel úr landi.  

Þetta varð reyndar kveikjan að einni merkilegustu lýðræðisbyltingu sem um getur.  En það er annað mál.

Hvað gerist þegar opnað er á markaðvæðingu vatns er ekki endilega alveg fyrirsjáanlegt. En það er fyrirsjánlegt, að þegar svokallaðir einkaðilar "eignast" vatn (eða aðra auðlind) á einhverju svæði og fara að selja, gera þeir allt til að tryggja að fólk geti ekki nálgast það öðru vísi en að kaupa það af "eigendunum".  Það er svo sem ekki það sem lögin frá 2006 ganga út á en þau eru upphafið að einhverju sem við vitum ekki hvert leiðir. Svipað og hvótakerfið var á sínum tíma. Það að gera vatn að beinni "eign" og opna á markaðsvæðingu þess með þeim hætti sem gert er í lögunum frá 2006 er stór varasamt.

Vatnalögin frá 1923 eru mjög góð og eiga að halda sér óbreytt.

[Auðun Gíslason, 18.6.2010 kl. 22:09]

Kannski næsta bylting á Íslandi verði vatnsbylting!  Við höfum á stuttum tíma fengið tvær byltingar ef má orða það þannig.  Fyrst Búsáhaldabyltinguna og svo nú þessa byltingu, sem Hæstiréttur setti af stað.  Rétturinn hefur vikið til hliðar þeirri "heilögu" reglu að fjármagnseigendur og bankarnir eigi allan rétt.  Fólkið engan!  Það sem meira er, að verið getur að dómur Hæstaréttar verði það "boost" fyrir efnahagslífið sem ríkisvaldið hefur tregðast við að setja af stað!  Það verður meira fjármagn í umferð, neysla og eftirspurn verður meiri!  Og setji jafnframt af stað öldu lagfæringa, sem kallað hefur verið eftir, á öðrum skuldbindingum almennings.  Sú verður krafan!  Það er komin sprunga í glerhúsið!  Ein leið til að binda enda á efnahagskreppu er að auka peningamagn í umferð (Bill Still t.d.).  Lagfæringar á lánakjörum almennings gæti einmitt verkað sem leið til þess.  Ekki hefur mátt gefa efnahags- og atvinnulífinu inn, því þá hefði arvinna aukist.  Það eitt og sér hefði gert réttinn súran á metseðlinum.  Eignaupptakan hefði verið trufluð vegna þess að fólk í fullri vinnu getur greitt af lánunum sínum.  Það mátti ekki gera neitt fyrr en eignaaupptakan væri um garð gengin!

Ríkisstjórninni er vandi á höndum!  Dómur Hæstaréttar truflar nefnilega eignaupptökuna, sem er einn af föstu réttunum á matseðli AGS.  Og alltaf í boði! Þessvegna truflar dómurinn áætlun AGS.  Þessi matseðill AGS hefur líka inni að halda einkavæðingu auðlinda.  Þess vegna mátti ekki afnema Vatnalögin frá 2006.  Þessvegna voru ekki tilbúin ný vatnalög í iðnaðarráðuneytinu, því aldrei stóð annað til en að 2006 lögin tækju gildi.  Eignaupptaka á eignum þjóða er fastur réttur á matseðli AGS.  OG eignaupptaka á heimilunum er þar líka reglulega í boði.  Nú er sem sé áætlun AGS í uppnámi, þannig séð!  Og ráðamenn slegnir ótta!